Gwaith

Swyddi trigolion Pelican Street, Ystradgynlais

Pelican Street, Ystradgynlais, 1906.
Pelican Street, Ystradgynlais, 1906
Lliw wedi'i ychwanegu er mwyn rhoi pwyslais
Archifau Sir Powys

Mae Pelican Street yn rhan o'r 'Ynys' y canolir Ystradgynlais arni ac yn rhedeg o'r gamlas i'r afon. Roedd yn rhedeg yn gyfochrog ag Oddfellows Street ac yn cynnwys tafarn. Y tafarnwr, Frederick Jones oedd yn rhedeg The Butcher's Arms ac roedd yn byw yno gyda Mary ei wraig, eu pum plentyn a morwyn 15 mlwydd oed o'r enw Rachel Griffiths.

Yn yr un modd ag Oddfellows Street, y swydd fwyaf cyffredin oedd y glöwr. Yn wir, roedd dros hanner yn cael eu cyflogi yn y diwydiant glo, gyda 31 glöwr, dau lafurwr, un cludwr ac un cydlafuriwr 16 mlwydd oed i'r glöwr. Roedd hyd yn oed bechgyn mor ifanc â 14 yn cael eu cyflogi fel glowyr.

Serch hynny, roedd gan y stryd alwedigaethau llai cyffredin, megis gwneuthurwr clociau a watsiau, cwympwr coed, teiliwr a'r cloddiwr ffynhonnau. Yn y stryd hefyd roedd disgybl athrawes sef Gwen Edwards, 18 mlwydd oed, oedd efallai yn gweithio yn un o'r ysgolion yn Oddfellows Street. Roedd cyfrifydd yn byw drws nesaf - Dafydd Tomos Davies - oedd yn byw gyda Mary, ei fam weddw.

Yn ogystal â Gwen Edwards, roedd yna wragedd eraill oedd yn byw yn Pelican Street oedd yn gweithio. Roedd rhai ohonynt yn weision domestig a hanner dwsin ohonynt yn wniadwragedd. Roedd un yn lanhawraig: cyflogwyd y gwragedd hyn yn y gweithfeydd haearn ar beiriannau i lanhau unrhyw ddeunyddiau oedd yn casglu arnynt yn ystod y broses wneuthuro. Serch hynny, byddai llawer o ferched wedi gweithio ond heb ddweud wrth y cyfrifydd bod ganddynt swydd o unrhyw fath.

Gellwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth ar ardal Ystradgynlais ar safle Prosiect Hanes Digidol Powys.

1891 Census
Pelican Street, Ystradgynlais
Name Age Occupation   Name Age Occupation
John Mansel Thomas 68 Tailor Frederick Jones 39 Licensed victualler
(Butcher's Arms)
David Jones 54 Coal miner Rachel Griffiths 15 Domestic servant
Jemima Jones 25 Dressmaker John Williams 47 Coal miner
Lewis Owen Davies 26 Coal miner Thomas Phillips 18 Coal miner
John Phillips 50 Shoemaker William Davies 33 Coal miner
Thomas Rees 65 Coal labourer Thomas Thomas 71 Labourer
Thomas Davies 75 Clock and watch maker Thomas Williams 55 Engine driver
Sarah Evans 46 Dressmaker William Williams 22 Coal miner
Rees Lewis Evans 25 Coal miner Sarah A Williams 17 Domestic servant
Alice Evans 23 Duster Elizabeth Williams 15 Home as servant
John ? Evans 14 Coal miner Lewis Williams 12 Coal miner
David J Davies 18 Coal miner David Morris 29 Coal miner
Jane Davies 16 Dressmaker Daffyd Tomos Davies 32 Accountant
Morgan Jones 26 Coal miner Mary Ann Edwards 17 Dressmaker
Griffith Jones 20 Haulier Nowell Edwards 41 Coal miner
Benjamin Jones 50 Coal miner Gwen Edwards 18 Pupil teacher
Thomas Jones 22 Haulier Tom Edwards 15 Coal miner
William Jones 17 Coal miner Samuel Jones 46 Coal miner
David H Jones 16 Coal miner Thomas Jones 19 Coal miner
Evan Jones 14 Coal miner William Jones 34 Coal miner
Thomas Hopkins 72 Retired greengrocer John Evans 50 Coal miner
Thomas Hopkins 24 Coal miner Rees Evans 18 Coal miner
David Walters 50 Hostler Gwen Evans 16 Dressmaker
Mary Walters 38 Housekeeper Lewis Evans 14 Coal miner
John Williams 25 Coal miner John W Jones 24 Coal miner
Abel Horrels 52 Well sinker Thomas Rees Evans 46 Colliery haulier
William Horrels 20 Coal miner William Rees Evans 19 Coal miner
Thomas Morgans 21 Coal miner Evan Evans 16 Collier's mate
William Owens 26 Coal miner John Evans 14 Collier's labourer
Frederick Hopton 70 Stonemason John Jones 30 Haulier
James Pritchard 24 Grocer's assistant Griffith Griffiths 62 Wood feller
      Naomi Davies 21 Dressmaker